ინტერვიუ საქართველოს ნავთობისა და გაზის მრეწველობის პროფესული კავშირის თავმჯდომარესთან გოჩა კვიტატიანთან

ინტერვიუ მოამზადა: დავით არაბიძემ

დავით არაბიძე: თქვენი პროფკავშირი აქტიურად გამოდის შრომის პროგრესული სტანდარტების დამკვიდრების მოთხოვნით, როგორია ამაზე სახელმწიფოს პასუხი, საკანონმდებლო და აღმასრულებელი ხელისუფლების მიმართება? რა პოზიცია უკავიათ თქვენს მიმართ დამსაქმებლებს? რა პრობლემებია კიდევ დასაძლევი?

გოჩა კვიტატიანი: ჩვენი პროფკავშირი დიდ ყურადღებას აქცევს, რათა დასაქმებულებმა ისარგებლონ ადამიანის უფლებების საყოველთაო დეკლარაციით, საქართველოს პარლამენტის მიერ უკვე რატიფიცირებული შრომის საერთაშორისო ორგანიზაციის კონვენციებით, ევროპის სოციალური ქარტიის (შესწორებული) მუხლებითა და პუნქტებით, საქართველოს შრომის კოდექსით, რათა მათ ჰქონდეთ ღირსეული შრომითი ხელშეკრულებები, ღირსეული შრომითი პირობებით, არ იყვნენ დისკრიმინირებულები, ჰქონდეთ მზარდი ანაზღაურება. ამ მიზნების მისაღწევად, აუცილებლობის შემთხვევაში ჩვენ ვმონაწილეობთ დასაქმებულთა შრომითი უფლებების დასაცავად გამართულ საპროტესტო აქციებში. უნდა აღინიშნოს, რომ ჩვენს ქვეყანაში, სამწუხაროდ ზოგჯერ ადგილი აქვს კანონის რეალურად „არ მუშაობას“ და „ვერ განხორციელებას“. არის სხვა პრობლემაც – სახელმწიფოში დღეს არ არსებობს დასაქმების ერთიანი ეროვნული ცენტრი, არ არსებობს დაუსაქმებელთა აღრიცხვის ელოქტრონული ბაზა. სოციალური მომსახურების სააგენტოში არსებული დეპარტამენტი ამ საქმეს ვერ უმკლავდება. გარკვეულ უარყოფით როლს ასრულებს ასევე ზოგიერთი დამსაქმებელი და ინვესტორიც, რომლებიც ცდილობენ კანონებს საკუთარი ინტერპრეტაცია მისცენ, უკრძალავენ დასაქმებულებს პროფკავშირში გაწევრიანებას, ახდენენ ამის გამო მათზე დისციპლინური სახდელი ზომების დაკისრებას, მეტიც პროფკავშირული ნიშნით სამსახურიდან განთავისუფლებას, მაშინ როდესაც ამ სამსახურში შტატი არ არის გაუქმებული და აცხადებენ ასე ხელოვნურად შექმნილ ადგილზე ვაკანსიას. ამას თან ერთვის ლარის კურსის ვარდნაც, ფასების მატება პირველად და სასურსათო პროდუქტებზე. პრობლემად რჩება შრომის უსაფრთხოების საკითხიც. მადლობა ღმერთს ნავთობისა და გაზის სფეროში დასაქმებულ ჩვენი პროფკავშირის პარტნიორ ორგანიზაციებში ბოლო წლებში უბედური შემთხვევა არ მომხდარა. ჩვენი პროფკავშირის პოზიციაა რომ საჭიროა სახელმწიფოს მხრიდან შრომის საერთაშორისო ორგანიზაციის მეტი კონვენციის რატიფიცირება, შრომის კანონმდებლობაში შრომითი უფლებების დამცველი ახალი ცვლილებებისა და დამატებების შეტანა. საჭიროა  სამინისტროებმა მეტი ითანამშრომლონ პროფკავშირებთან სოციალური პარტნიორობის სამმხრივი კომისიის ფორმატში. ასევე აუცილებელია დამსაქმებელთა თანამშრომლობა პროფკავშირებთან.

დავით არაბიძე: თქვენი პროფკავშირის თვალსაზრისით რამდენად სრულდება რატიფიცირებული შრომის საერთასორისო ორგანიზაციის კონვენციებისა და ევროპის სოციალური ქარტიის (შესწორებული) მუხლები? რამდენად თანამშრომლობენ სახელმწიფო, დამსაქმებლები, უცხოელი ინვესტორები პროფკავშირებთან კონვენციებსა და ქარტიაში მოცემული პრინციპების განსახორციელებლად? რა არის გასაკეთებელი კიდევ ამ მხრივ?

გოჩა კვიტატიანი: დიახ ზოგიერთი დამსაქმებლისაგან ხდება მათი უგულვებელყოფა და დარღვევაც. სახელმწიფო პროფკავშირებთან ამ მხრივ არასაკმარისად თანამშრომლობს. უცხოელი ინვესტორების დიდი ნაწილი ავლენს თანამშრომლობას ჩვენს პროფკავშირთან ამ მიმართულებით. მიმაჩნია რომ ამ სფეროში აუცილებელია განათლების ამაღლება.

დავით არაბიძე: რამდენად განსხვავებულ პირობებში მიდინარეობდა და მიმდინარეობს თქვენი პროფკავშირული აქტივობა წარსულში და დღეს? როგორი იყო სახელმწიფოსა და  დამსაქმებლების სოციალური პასუხისმგებლობა? მათი მზადყოფნა სოცილურ დიალოგსა და პარტნიორობაზე? რა შეიცვალა ამ მხრივ?

გოჩა კვიტატიანი: მინდა ავღნიშნო რომ ჩვენი პროფკავშირისა და მთლიანად საქართველოს პროფკავშირების გაერთიანების დიდი ძალისხმევით 2013 წელს მოხდა ცვლილებები საქართველოს შრომის კოდექსში. ამ შედეგის მისაღწევად მოგვიხდა არაერთი მიტინგისა და დემონსტრაციის გამართვა, წვიმასა და ქარში დგომა. ამ ცვლილბებამდე დასაქმებულები, ჩვენი პროფკავშირის წევრები ხშირად განიცდიდნენ აშკარა შევიწროებას, მათ ვითომ საკუთარი სურვილით აწერინებდნენ წასვლაზე განცხადებებს, იყო დიდი შიში უმუშევრად დარჩენისა. მოკლევადიანი ხელშეკრულებების გამო დასაქმებულები ვერ სარგებლობდნენ კუთვნილი შვებულებით. წარსულში სახლმწიფო გულგრილი იყო ჩვენი პროფკავშირის მიმართ, მინიმალური იყო უცხოელ ინვესტორთა დაინტერესება პროფკავშირებით. დღეს ვითარება პროგრესისკენ არის შეცვლილი, რაშიც თავის როლი შეასრულა ცვლილებებმა საქართველოს შრომის კოდექსში.

დავით არაბიძე: თქვენი თვალსაზრისით საქართველოს პარლამენტი რამდენად წარმართავს პროგრესისიკენ სოციალურ და შრომით პროცესებს ქვეყანაში? ამ მხრივ რა ცვლილებებს ახდენს პარლამენტი? როგორია სათანადო საერტაშორისო და ევროპული სამართლებრივი დოკუმენტების რატიფიცირების პროცესი? რადენად თანამშრომლობენ ისინი თქვენთან? განიხილავენ თუ არა თქვენს ინიციატივებს საპარლამენტო კომიტეტების ფორმატში?

გოჩა კვიტატიანი: მხოლოდ ნაწილობრივ. 2013 წლის შემდეგ საჭიროა მეტი მუშაობა მათი მხრიდან, განსაკუთრებით „შრომის უსაფრთხოებისა და ჯანმრთელობის შესახებ“ კანონის დროული მიღების თვალსაზრისით. რაც შეეხება საპარლამენტო კომიტეტებს, მათი მხრიდან არ ხდება ჩვენი პროფკავშირის მიწვევა სათანადო საკითხებისა და ინიციატივების განხილვისას.

დავით არაბიძე: საქართველოს მთავრობა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტრო რამდენად აქტიურია სოციალური დიალოგისა და სოციალური პარტნიორობის თვალსაზრისით? როგორია მათი მიდგომა სამმხრივი სოციალური პარტნიორობის კომისიისადმი?

გოჩა კვიტატიანი:  შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტრო საკმაოდ აქტიურია ამ მიმართულებით, კოლექტიური დავების განხილვაში იგი აქტიურია. მათთან ჩვენ გვაქვს თანამშრომლობის გამოცდილება. თუმც ამ სამინისტროსგან მეტ აქტიურობას ველით სოციალური პარტნიორობის თვალსაზრისით.

დავით არაბიძე: როგორია თქვენი პროფკავშირის კომუნიკაცია საქართველოს სახალხო დამცველთან სოციალურ და შრომით საკითხებზე? განსაკუთრებით სიცოცხლის უფლების დაცვის თვალსაზრისით? რა არის კიდევ გასაკეთებელი ამ მხრივ?

გოჩა კვიტატიანი: ჩვენ კონსტრუქციული კომუნიკაცია გვაქვს სახალხო დამცველთან, რაც არაერთხელ გამოიხატა სამუშაო ადგილებზე დასაქმებულთა დისკრიმინაციის ფაქტების დადგენისა, აღმოფხვრისა და პრევენციის თვალსაზრისით. სახალხო დამცველი ჩვენს პროფკავშირთან თანამშრომლობს. მაგალითად სახალხო დამცველმა 2018 წლის დასაწყისში თავის მოხსენებაში კატეგორიულად მოითხოვა პარლამენტისგან „შრომის უსაფრთხოების შესახებ“ კანონში მის მიერ წარდგენილი შენიშვნების გათვალისწინება და კანონის დროული მიღება.

დავით არაბიძე: თქვენს დარგში თუ მოქმედებენ „ყვითელი“ პროფკავშირები?

გოჩა კვიტატიანი: ჩვენს დარგში „ყვითელი“ პროფკავშირები არ არსებობენ. თავად მათ შექმნასა და არსებობას დასაქმებულთა კანონიერი ინტერესებისთვის ძალიან დამაზიანებლად მივიჩნევთ.

დავით არაბიძე: როგორია თქვენი დარგის პროფკავშირის თანამშრომლობა საერთაშორისო პროფკავშირებთან? რა გამოწვევები დგას ამ მხრივ თქვენს წინაშე?

გოჩა კვიტატიანი: ჩვენი პროფკავშირი 1995 წლიდან არის წევრი მონათესავე დარგობრივი პროფკავშირების საერთაშორისო კონფედერაციისა, რომელშიც გაერთიანებული არიან ჩვენი დარგის პროფკავშირები უკრაინიდან, აზერბაიჯანიდან, ყაზახეთიდან, თურქმენეთიდან, ბელორუსიდან, მოლდავეთიდან, რუსეთიდან, ვიეტნამიდან. 2000 წლიდან ვართ“გლობალ ინდუსტრიალ“-ის წევრები, სადაც უკვე 100-ზე მეტი ქვეყნის შესაბამისი დარგის პროფკავშირებია გაერთიანებული. ეს კავშირები ჩვენს პროფკავშირს ეხმარება იყოს ყველა საერთაშორისო პროფკავშირული პროცესის თანამომნაწილე, სოლიდარულები პროფკავშირული აქტივობებისას. ასე მაგალითად, საერთაშორისო ნავთობკომპანია „ბრითიშ პეტროლიუმ“-ის საქრთველოს ფილიალში წარმოშობილ დავასთან დაკავშირებით სოლიდარობა გაგვიწია „Global industrial iunion“-ის აღმოსავლეთ ნაწილის წარმომადგენლობამ (ვადიმ ბორისოვი). მათი დახმარებით შედგა კომუნიკაცია „ბრიტიშ პეტროლიუმ“-ის ცენტრალურ ოფისთან. აქვე ავღნიშნავ, რომ 2017 წლის 6 აპრილს ჩვენი ქვეყნის დედაქალაქ თბილისში გაიმართა ჩვენი დარგის პროფკავშირების საერთაშორისო კონფედერაციის ყრილობა, რომელშიც მონაწილეობა მიიღო 6 ქვეყნის 22-მა დელეგატმა მიიღო. ეს იყო პროფკავშირული სოლიდარობის, გამოცდილების გაზიარებისა და თანამშრომლობის კარგი პლატფორმა.

დავით არაბიძე: უკვე  მეოთხედ საუკუნეზე მეტია, რაც დაიწყო საქართველოდან შრომითი ემიგრაციის მძლავრი ნაკადის გადინება, იგი უწყვეტად გრძელდება, ქვეყანაში უკვე მრავლად არიან შრომითი მიგრანტებიც. თქვენი პროფკავშირის თვალსაზრისით რა უნდა გაკეთდეს ამ მიმართულებით?

გოჩა კვიტატიანი: შრომითი ემიგრაცია უმძიმესი პრობლემაა. ხელისუფებამ უნდა შექმნას სათანადო სოციალურ-ეკონომიკური და შრომითი პირობები რომ ადამიანები საქართველოში დარჩნენ, თავის ოჯახებთან და ახლობლებთან. ამ მხრივ დადებით როლს შესარულებდნენ გადამზადების ცენტრები, ასევე დასაქმების ეროვნული ცენტრის შექმნა. აქ სახელმწიფომ და დამსაქმებლებმა საერთო ძალისხმევა უნდა გამოიჩინონ.

დავით არაბიძე: რა სამომავლო ამოცანებია თქვენი პროფკავშირის წინაშე? თქვენი შეფასებთ საით მიდის სოციალურ-შრომითი პროცესები ჩვენს ქვეყანაში?

გოჩა კვიტატიანი: საჭიროა დამსაქმებლებთან მჭიდრო კონტაქტით შრომით სფეროში დისკრიმინაციის უმწვავესი პრობლემის აღმოფხვრა. აუცილებელია ზრუნვა დასაქმებულთა ხელფასების გასაზრდელად, უსაფრთხო და ჯანსაღი სამუშაო ადგილების შესაქმნელად, სოციალური პარტნიორობის განსავითარებლად. ესაა ჩვენი მთავარი პროფკავშირული ამოცანები. პესიმიზმს კი არ უნდა მივეცეთ, არამედ უნდა ვიბრძოლოთ ერთიანად ნათელი პროფკავშირული მიზნებისათვის.

დავით არაბიძე: რას ეტყოდით იმ დასაქმებულებს, ვინც დღესაც არ არის პროფკავშირების წევრი? ასევე მთელ საზოგადოებას?

გოჩა კვიტატიანი: ერთად ვიბრძოლოთ უკეთესი მომავლისათვის, ძალა ერთობაშია, გაწევრიანდით პროფკავშირებში, სადაც არიან ღირსეული ადამიანები და მათთან ერთად უკეთეს მომავალს უფრო სწრაფად მიაღწევთ. პროფკავშირული იდეალების რწმენა დაგეხმარებათ დაძლიოთ უიმედობის განცდა. საზოგადოებამ უნდა მეტი ყურადღება დაუთმოს პროფკავშირებს, რადგან მარტოდ ყოფნას, ერთად ყოფნა ჯობია. ჩვენი პროფკავშირი  მოუწოდებს დარგში დასაქმებულ ყველა ადამიანს – შემოგვიერთდით!

დავით არაბიძე: გმადლობთ ინტერვიუსთვის.